Samenwerking tussen WesselinkVanZijst en het Rijksvastgoedbedrijf
23 september 2025
‘Het is essentieel om de buitenwereld écht te betrekken bij wat je doet’
Of het nu gaat om de renovatie van kazernes en gevangenissen, de zoektocht naar ruimte voor defensieactiviteiten of de verbouwing van het Binnenhof: bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) speelt de omgeving een cruciale rol. Daarom werkt het RVB nauw samen met WesselinkVanZijst. We adviseren en trainen omgevingsprofessionals, zodat de SOM-methodiek steeds meer onderdeel wordt van hun dagelijks werk. Wat levert dat op?
Het Rijksvastgoedbedrijf beheert gebouwen en terreinen van de Rijksoverheid en Defensie: van rechtbanken, paleizen en ministeries tot kazernes en militaire vliegvelden. Dat brengt stevige uitdagingen met zich mee, zeker op het gebied van Defensie. De veiligheidssituatie in de wereld verandert snel en Defensie heeft daardoor meer ruimte nodig. Bovendien zijn veel gebouwen verouderd. Daarom is Defensie bezig haar vastgoed te vernieuwen en duurzamer te maken.
‘Voor het eerst in 25 jaar kopen we weer nieuw vastgoed’, vertelt strategisch omgevingsmanager Bart van Veldhuijsen. Vanuit het Rijksvastgoedbedrijf adviseert en ondersteunt hij Defensie bij de grote transformatie van de defensieportefeuille.
‘Defensie is bezig met een complexe schuifplaat: eenheden gaan verhuizen en er komen aardig wat mensen en middelen bij. Daarom moeten we met hoge urgentie en snelheid vastgoed opknappen, bijkopen, bijbouwen en herinrichten. Dat vraagt niet alleen iets van onze mensen, maar ook van de omgeving. Want zonder goede samenwerking met stakeholders krijg je zulke projecten niet van de grond.’
Projecten met impact
Defensie opereert in Nederland vooral achter hekken, in bossen en op afgesloten terreinen. Het lijkt misschien of ze weinig met de buitenwereld te maken heeft, maar de werkelijkheid is anders, benadrukt Bart. ‘Denk aan het opknappen van een kazerne. Zo’n project duurt al gauw meerdere jaren, met vrachtwagens die dagelijks af- en aanrijden. Zoiets heeft veel impact, van druk op de infrastructuur tot geluidshinder.’
Andersom zijn er ook kansen om win-winsituaties te creëren, gaat hij verder. ‘Neem munitiedepots: daar ligt altijd een veiligheidszone omheen waar je niets anders mag doen. Daardoor ontstaan kansen voor nieuwe natuur. Of bestaande natuur kan in die zone beter worden beschermd.’
Slapende honden wakker maken
De samenwerking tussen het RVB en WesselinkVanZijst begon met een basistraining strategisch omgevingsmanagement (SOM), voor de Directie Materieel, Leefomgeving, Vastgoed & Duurzaamheid (MLVD) van Defensie. Het RVB was daar als uitvoeringsorganisatie ook bij. ‘Ik was meteen enthousiast’, vertelt Bart. ‘De inhoud van de training sloot erg goed aan bij mijn manier van denken en werken.’
Opvallend was dat Bart en zijn team de SOM-principes al deels toepasten, zegt Bas Liebeek, trainer/adviseur bij WesselinkVanZijst. ‘Ze noemden het alleen nog niet zo. Wij hielpen ze woorden te geven aan wat ze deden en leerden ze onze vaste methodiek aan. Daarmee maak je je werk herkenbaar. Zodat collega’s er ook mee aan de slag kunnen.’
Bart: ‘Sommige zinnen uit de training gebruik ik nog steeds dagelijks. Zoals: “We moeten alle slapende honden wakker maken.” Zo’n pakkende oneliner roept meteen vragen op en helpt ons het gesprek intern goed te voeren.’
Ook het formuleren van een zogenaamde positive no blijkt waardevol: hoe zeg je op een heldere manier ‘nee’ en houd je de relatie met de andere partij wel gezond? ‘Daarmee oefenen we tijdens de trainingen’, vertelt Bas. ‘Want een stakeholder die vandaag weinig invloed heeft op jouw project, is over een halfjaar misschien nét de partij die je nodig hebt om een vergunning te regelen. Er is tenslotte altijd een volgende ronde – ook zo’n oneliner.’
Advies en borging
Inmiddels volgden al zeven groepen RVB’ers de basistraining. Omgevingsmanagers met veel SOM-ervaring kunnen een verdiepingstraining volgen, en Bas is één dag per week op locatie voor advies en coaching rondom de borging van SOM binnen het Rijksvastgoedbedrijf. Want uiteindelijk wil het RVB dat omgevingsgericht werken vanzelfsprekend wordt.
Zo werken Bart en Bas samen om verschillende omgevingsmanagers en projectmanagers te ondersteunen bij de concrete vastgoedprojecten waaraan het RVB door het hele land werkt. Soms is er een goede omgevingsanalyse nodig, dan weer advies over hoe je de juiste gesprekken met stakeholders voert, of een participatieplan voor de volgende fase.
‘Veel van onze medewerkers hebben iets te maken met omgevingsmanagement’, legt Bart uit. ‘De volgende stap is zorgen dat alle processen en systemen dienend zijn aan deze aanpak. Ofwel, dat SOM een organisatiecompetentie wordt. Daar zetten we nu stappen in.’
Succesverhalen delen
Het duo stimuleert RVB-omgevingsmanagers bijvoorbeeld om hun werk en succesverhalen met elkaar te delen, zodat anderen daar ook van kunnen profiteren. ‘Bij een kazerneproject in het zuiden van Nederland ontwikkelden de betrokkenen een goede participatieaanpak. Daar maakten we een sjabloon van, zodat collega’s bij een vergelijkbaar project in Noord-Nederland het ook kunnen gebruiken. Zo voorkom je dat je het wiel telkens opnieuw uitvindt.’
Wat ook goed werkt: omgevingsmanagers die zoekende zijn in hun aanpak koppelen aan collega’s die eerder iets vergelijkbaars deden. Bas: ‘Daarvoor is het wel nodig dat je werkt met een zekere hiërarchie in omgevingsmanagement-functies. Het liefst wil je dat Barts team van strategisch omgevingsmanagers ook weet wat er speelt bij project-omgevingsmanagers, en bij lokale belangenbehartigers. Zo kun je mensen verbinden, werkvormen combineren en vakgenoten verder helpen.’
Weerbarstige praktijk
SOM borgen in een grote organisatie – het RVB heeft ongeveer drieduizend medewerkers – is niet altijd makkelijk, benadrukt Bas. ‘Je ontkomt er bijna niet aan om processen te standaardiseren, zaken op papier te zetten en afspraken te maken. Anders ‘landt’ de aanpak niet. Maar wanneer dat voor medewerkers gaat aanvoelen als corvee, met het zoveelste stappenplan, raak je ze kwijt. Best een uitdaging om de juiste middenweg te vinden.’
Inderdaad, knikt Bart: de praktijk is soms weerbarstig. ‘Maar wat scheelt, is dat in de krant vrijwel dagelijks berichten staan over maatschappelijke opgaven die vastlopen. Wéér een Raad van State-procedure, wéér protesterende buurtbewoners… en kijk naar de voortslepende stikstofdiscussie. Zulke voorbeelden onderstrepen de noodzaak van strategisch omgevingsmanagement. Het is gewoon slimmer om de buitenwereld te betrekken bij wat je doet. Dan kun je samen zoeken naar win-winsituaties: oplossingen die voor alle partijen goed zijn.’
Onafhankelijk procesbegeleider
Bij sommige complexe RVB-opgaven treedt WesselinkVanZijst op als onafhankelijk procesbegeleider. ‘Dat werkt veel beter dan dat ik voorzitter ben van ons eigen projectoverleg’, zegt Bart. ‘Ik zit namens het RVB liever gelijkwaardig aan tafel met andere stakeholders. Met de ruimte om het belang van onze eigen organisatie te vertegenwoordigen. Bas’ rol is onafhankelijker: hij praat niet vanuit één belang, maar is dienend aan het proces. Daardoor kan hij na een bijeenkomst makkelijker een rondje langs alle partijen maken.’
Bas vult glimlachend aan: ‘En tijdens zulke sessies ben ik net zo ‘streng’ voor het RVB als voor andere stakeholders.’
Nu ze al langer intensief samenwerken, merken Bas en Bart dat dat op allerlei vlakken meerwaarde heeft. ‘We zijn echt vakgenoten geworden en delen veel over de ontwikkeling van het omgevingsmanagement’, concludeert Bas. ‘Bart schuift soms aan bij sessies van ons, en andersom ga ik weleens mee naar een evenement over vastgoed en planologie van overheidspartijen. Enorm waardevol voor je professionele ontwikkeling en je netwerk. Zo versterken we elkaar: ook dat is win-win.’
Meer weten?
Bij WesselinkVanZijst bouwen we samen met organisaties aan strategisch omgevingsmanagement (SOM): met trainingen, advies en kennisdeling. Zodat complexe maatschappelijke opgaven soepeler en sneller verlopen. Wil je eens verder praten? Neem contact op met Bas Liebeek (trainer/adviseur) via
bas.liebeek@wesselinkvanzijst.nl.
Of het nu gaat om de renovatie van kazernes en gevangenissen, de zoektocht naar ruimte voor defensieactiviteiten of de verbouwing van het Binnenhof: bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) speelt de omgeving een cruciale rol. Daarom werkt het RVB nauw samen met WesselinkVanZijst. We adviseren en trainen omgevingsprofessionals, zodat de SOM-methodiek steeds meer onderdeel wordt van hun dagelijks werk. Wat levert dat op?
Het Rijksvastgoedbedrijf beheert gebouwen en terreinen van de Rijksoverheid en Defensie: van rechtbanken, paleizen en ministeries tot kazernes en militaire vliegvelden. Dat brengt stevige uitdagingen met zich mee, zeker op het gebied van Defensie. De veiligheidssituatie in de wereld verandert snel en Defensie heeft daardoor meer ruimte nodig. Bovendien zijn veel gebouwen verouderd. Daarom is Defensie bezig haar vastgoed te vernieuwen en duurzamer te maken.
‘Voor het eerst in 25 jaar kopen we weer nieuw vastgoed’, vertelt strategisch omgevingsmanager Bart van Veldhuijsen. Vanuit het Rijksvastgoedbedrijf adviseert en ondersteunt hij Defensie bij de grote transformatie van de defensieportefeuille.
‘Defensie is bezig met een complexe schuifplaat: eenheden gaan verhuizen en er komen aardig wat mensen en middelen bij. Daarom moeten we met hoge urgentie en snelheid vastgoed opknappen, bijkopen, bijbouwen en herinrichten. Dat vraagt niet alleen iets van onze mensen, maar ook van de omgeving. Want zonder goede samenwerking met stakeholders krijg je zulke projecten niet van de grond.’
Projecten met impact
Defensie opereert in Nederland vooral achter hekken, in bossen en op afgesloten terreinen. Het lijkt misschien of ze weinig met de buitenwereld te maken heeft, maar de werkelijkheid is anders, benadrukt Bart. ‘Denk aan het opknappen van een kazerne. Zo’n project duurt al gauw meerdere jaren, met vrachtwagens die dagelijks af- en aanrijden. Zoiets heeft veel impact, van druk op de infrastructuur tot geluidshinder.’
Andersom zijn er ook kansen om win-winsituaties te creëren, gaat hij verder. ‘Neem munitiedepots: daar ligt altijd een veiligheidszone omheen waar je niets anders mag doen. Daardoor ontstaan kansen voor nieuwe natuur. Of bestaande natuur kan in die zone beter worden beschermd.’
Slapende honden wakker maken
De samenwerking tussen het RVB en WesselinkVanZijst begon met een basistraining strategisch omgevingsmanagement (SOM), voor de Directie Materieel, Leefomgeving, Vastgoed & Duurzaamheid (MLVD) van Defensie. Het RVB was daar als uitvoeringsorganisatie ook bij. ‘Ik was meteen enthousiast’, vertelt Bart. ‘De inhoud van de training sloot erg goed aan bij mijn manier van denken en werken.’
Opvallend was dat Bart en zijn team de SOM-principes al deels toepasten, zegt Bas Liebeek, trainer/adviseur bij WesselinkVanZijst. ‘Ze noemden het alleen nog niet zo. Wij hielpen ze woorden te geven aan wat ze deden en leerden ze onze vaste methodiek aan. Daarmee maak je je werk herkenbaar. Zodat collega’s er ook mee aan de slag kunnen.’
Bart: ‘Sommige zinnen uit de training gebruik ik nog steeds dagelijks. Zoals: “We moeten alle slapende honden wakker maken.” Zo’n pakkende oneliner roept meteen vragen op en helpt ons het gesprek intern goed te voeren.’
Ook het formuleren van een zogenaamde positive no blijkt waardevol: hoe zeg je op een heldere manier ‘nee’ en houd je de relatie met de andere partij wel gezond? ‘Daarmee oefenen we tijdens de trainingen’, vertelt Bas. ‘Want een stakeholder die vandaag weinig invloed heeft op jouw project, is over een halfjaar misschien nét de partij die je nodig hebt om een vergunning te regelen. Er is tenslotte altijd een volgende ronde – ook zo’n oneliner.’
Advies en borging
Inmiddels volgden al zeven groepen RVB’ers de basistraining. Omgevingsmanagers met veel SOM-ervaring kunnen een verdiepingstraining volgen, en Bas is één dag per week op locatie voor advies en coaching rondom de borging van SOM binnen het Rijksvastgoedbedrijf. Want uiteindelijk wil het RVB dat omgevingsgericht werken vanzelfsprekend wordt.
Zo werken Bart en Bas samen om verschillende omgevingsmanagers en projectmanagers te ondersteunen bij de concrete vastgoedprojecten waaraan het RVB door het hele land werkt. Soms is er een goede omgevingsanalyse nodig, dan weer advies over hoe je de juiste gesprekken met stakeholders voert, of een participatieplan voor de volgende fase.
‘Veel van onze medewerkers hebben iets te maken met omgevingsmanagement’, legt Bart uit. ‘De volgende stap is zorgen dat alle processen en systemen dienend zijn aan deze aanpak. Ofwel, dat SOM een organisatiecompetentie wordt. Daar zetten we nu stappen in.’
Succesverhalen delen
Het duo stimuleert RVB-omgevingsmanagers bijvoorbeeld om hun werk en succesverhalen met elkaar te delen, zodat anderen daar ook van kunnen profiteren. ‘Bij een kazerneproject in het zuiden van Nederland ontwikkelden de betrokkenen een goede participatieaanpak. Daar maakten we een sjabloon van, zodat collega’s bij een vergelijkbaar project in Noord-Nederland het ook kunnen gebruiken. Zo voorkom je dat je het wiel telkens opnieuw uitvindt.’
Wat ook goed werkt: omgevingsmanagers die zoekende zijn in hun aanpak koppelen aan collega’s die eerder iets vergelijkbaars deden. Bas: ‘Daarvoor is het wel nodig dat je werkt met een zekere hiërarchie in omgevingsmanagement-functies. Het liefst wil je dat Barts team van strategisch omgevingsmanagers ook weet wat er speelt bij project-omgevingsmanagers, en bij lokale belangenbehartigers. Zo kun je mensen verbinden, werkvormen combineren en vakgenoten verder helpen.’
Weerbarstige praktijk
SOM borgen in een grote organisatie – het RVB heeft ongeveer drieduizend medewerkers – is niet altijd makkelijk, benadrukt Bas. ‘Je ontkomt er bijna niet aan om processen te standaardiseren, zaken op papier te zetten en afspraken te maken. Anders ‘landt’ de aanpak niet. Maar wanneer dat voor medewerkers gaat aanvoelen als corvee, met het zoveelste stappenplan, raak je ze kwijt. Best een uitdaging om de juiste middenweg te vinden.’
Inderdaad, knikt Bart: de praktijk is soms weerbarstig. ‘Maar wat scheelt, is dat in de krant vrijwel dagelijks berichten staan over maatschappelijke opgaven die vastlopen. Wéér een Raad van State-procedure, wéér protesterende buurtbewoners… en kijk naar de voortslepende stikstofdiscussie. Zulke voorbeelden onderstrepen de noodzaak van strategisch omgevingsmanagement. Het is gewoon slimmer om de buitenwereld te betrekken bij wat je doet. Dan kun je samen zoeken naar win-winsituaties: oplossingen die voor alle partijen goed zijn.’
Onafhankelijk procesbegeleider
Bij sommige complexe RVB-opgaven treedt WesselinkVanZijst op als onafhankelijk procesbegeleider. ‘Dat werkt veel beter dan dat ik voorzitter ben van ons eigen projectoverleg’, zegt Bart. ‘Ik zit namens het RVB liever gelijkwaardig aan tafel met andere stakeholders. Met de ruimte om het belang van onze eigen organisatie te vertegenwoordigen. Bas’ rol is onafhankelijker: hij praat niet vanuit één belang, maar is dienend aan het proces. Daardoor kan hij na een bijeenkomst makkelijker een rondje langs alle partijen maken.’
Bas vult glimlachend aan: ‘En tijdens zulke sessies ben ik net zo ‘streng’ voor het RVB als voor andere stakeholders.’
Nu ze al langer intensief samenwerken, merken Bas en Bart dat dat op allerlei vlakken meerwaarde heeft. ‘We zijn echt vakgenoten geworden en delen veel over de ontwikkeling van het omgevingsmanagement’, concludeert Bas. ‘Bart schuift soms aan bij sessies van ons, en andersom ga ik weleens mee naar een evenement over vastgoed en planologie van overheidspartijen. Enorm waardevol voor je professionele ontwikkeling en je netwerk. Zo versterken we elkaar: ook dat is win-win.’
Meer weten?
Bij WesselinkVanZijst bouwen we samen met organisaties aan strategisch omgevingsmanagement (SOM): met trainingen, advies en kennisdeling. Zodat complexe maatschappelijke opgaven soepeler en sneller verlopen. Wil je eens verder praten? Neem contact op met Bas Liebeek (trainer/adviseur) via
bas.liebeek@wesselinkvanzijst.nl.