Blog: Covid in onze eigen tunnelvisie
31 maart 2021
In een eerdere blog heb ik onze Covid-situatie al eens door een vakbril bekeken. We stonden toen nog aan het begin met veel onzekerheden. Nu krijgen we een vaccin. Als het mee zit, kunnen we er binnenkort weer met zijn allen op uit. Tenminste, als we daar nog zin in hebben.
Wat namelijk opvalt is de groeiende tegenstelling tussen mensen die het huidige beleid steunen en een andere groep die het geloof daarin volledig kwijt is. Iedereen kent de beelden van mensen die ‘koffiedrinken’ op het Museumplein of rellen in de winkelstraat in Den-Bosch. Dat tegenstellingen al lang niet meer een situatie ver weg is, werd mij duidelijk toen ik met vrienden een weekend weg probeerde te plannen.
Covid als splijtzwam
In de onzekere Covid-tijden is het prettig om een mooi vooruitzicht te hebben, zo dachten wij. Een weekend weg met vrienden en aanhang leek een goed idee. Vrienden die elkaar al lang kennen, in dezelfde levensfase, gelijkgestemden met een zelfde achtergrond. Kan niet beter, dachten we.
De kwestie ‘nemen we een Covid-annuleringsverzekering of niet?’ leidde echter al direct tot felle discussies in de app-groep. Van een ogenschijnlijk onschuldige vraag naar een kampendiscussie vanuit de loopgraven:
Wat namelijk opvalt is de groeiende tegenstelling tussen mensen die het huidige beleid steunen en een andere groep die het geloof daarin volledig kwijt is. Iedereen kent de beelden van mensen die ‘koffiedrinken’ op het Museumplein of rellen in de winkelstraat in Den-Bosch. Dat tegenstellingen al lang niet meer een situatie ver weg is, werd mij duidelijk toen ik met vrienden een weekend weg probeerde te plannen.
Covid als splijtzwam
In de onzekere Covid-tijden is het prettig om een mooi vooruitzicht te hebben, zo dachten wij. Een weekend weg met vrienden en aanhang leek een goed idee. Vrienden die elkaar al lang kennen, in dezelfde levensfase, gelijkgestemden met een zelfde achtergrond. Kan niet beter, dachten we.
De kwestie ‘nemen we een Covid-annuleringsverzekering of niet?’ leidde echter al direct tot felle discussies in de app-groep. Van een ogenschijnlijk onschuldige vraag naar een kampendiscussie vanuit de loopgraven:
discussie
Inmiddels is iedereen het thuiszitten wel beu. Als het dan eindelijk weer kan om vrienden te zien, valt op hoe licht ontvlambaar gesprekken kunnen zijn. Beide kanten eindigen boos, ieder overtuigd van heteigen gelijk.
Waarom denkt die ander zo?
Als tegenstellingen groot zijn, leert de ervaring dat het maar weinig zin heeft om met feiten of argumenten aan te komen. Als je je onbegrepen voelt, is zo’n grafiek met Covid-staatjes geen oplossing. Hoewel we dat weten, is het verrekte lastig om niet in een veroordelende discussie te komen.
Als we voorbij willen komen aan een polariserende situatie zoals Covid-discussies helpt het om te erkennen dat het vraagstuk verschillende kanten heeft. Het helpt niet om bij voorbaat mensen als complotwappies af te schilderen of als Rutte-lemmingen (ik hoor beide aanduidingen). Dat vraagt best zelfbeheersing.
Wat in het voorbeeld duidelijk wordt, is dat we allemaal verschillende referentiekaders hebben, die voor een groot deel bepaald worden door onze persoonlijke omstandigheden: de netwerken waartoe wij behoren, ons werk , onze opleiding of ervaringen in het verleden. Als kind van een winkelier voel je met de lokale middenstand mee, met een achtergrond in de zorg verplaats je je weer eenvoudiger in ziekenhuispersoneel. Sociale media geven in toenemende mate richting aan hoe we dingen zien, waarbij de slimme algoritmes er ook voor zorgen dat we in onze bubbel blijven.
We leiden allemaal aan tunnelvisie
We horen en zien dezelfde persconferentie of journaaluitzending en toch pikken we er andere dingen uit. Iedereen beoordeelt situaties op zijn eigen manier. Deze persoonlijke ordening van de werkelijkheid is onze perceptie. Perceptie vindt plaats zonder dat we er erg in hebben en daarbij is ons referentiekader van grote invloed.
Als we met mensen in contact willen komen over spannende onderwerpen of zoals in mijn geval een weekend weg willen, helpt het om elkaars perspectief te verkennen; ook als je zelf denkt de waarheid in pacht te hebben. Je bent zelf waarschijnlijk ook tamelijk selectief in welke informatie je tot je neemt. Het is dan goed te beseffen dat je ook een tunnelvisie hebt.
De waarde van ongeplande tijd
In deze periode van thuiswerken vormen we onze meningen met een of enkele huis-genoten. We ontmoeten weinig mensen en de tijd om naar andermans beweegredenen te luisteren is vaak maar kort. De afstand tot elkaar, het gebrek aan contact, voedt onbegrip. Het maakt alleen maar duidelijk hoe vlot gesprekken mislopen en emotioneel geladen discussies kunnen ontsporen. De tekstberichten in de appgroep met mijn vrienden zijn daar het simpele voorbeeld van. Hoewel we niet dagelijks op kantoor of bij vrienden hoeven te komen, bewijst de lock-down wel hoe essentieel de ontmoetingen met anderen zijn voor ons werk en eigen leven.
Mijn advies: maak meer tijd voor gesprekken zonder druk of vastgezette gesprekspuntenlijst. Ongeplande tijd om elkaar weer te begrijpen en gewoon een afslagje te kunnen nemen dat niet op de agenda staat.
Auteur: Thijs Kraassenberg
Waarom denkt die ander zo?
Als tegenstellingen groot zijn, leert de ervaring dat het maar weinig zin heeft om met feiten of argumenten aan te komen. Als je je onbegrepen voelt, is zo’n grafiek met Covid-staatjes geen oplossing. Hoewel we dat weten, is het verrekte lastig om niet in een veroordelende discussie te komen.
Als we voorbij willen komen aan een polariserende situatie zoals Covid-discussies helpt het om te erkennen dat het vraagstuk verschillende kanten heeft. Het helpt niet om bij voorbaat mensen als complotwappies af te schilderen of als Rutte-lemmingen (ik hoor beide aanduidingen). Dat vraagt best zelfbeheersing.
Wat in het voorbeeld duidelijk wordt, is dat we allemaal verschillende referentiekaders hebben, die voor een groot deel bepaald worden door onze persoonlijke omstandigheden: de netwerken waartoe wij behoren, ons werk , onze opleiding of ervaringen in het verleden. Als kind van een winkelier voel je met de lokale middenstand mee, met een achtergrond in de zorg verplaats je je weer eenvoudiger in ziekenhuispersoneel. Sociale media geven in toenemende mate richting aan hoe we dingen zien, waarbij de slimme algoritmes er ook voor zorgen dat we in onze bubbel blijven.
We leiden allemaal aan tunnelvisie
We horen en zien dezelfde persconferentie of journaaluitzending en toch pikken we er andere dingen uit. Iedereen beoordeelt situaties op zijn eigen manier. Deze persoonlijke ordening van de werkelijkheid is onze perceptie. Perceptie vindt plaats zonder dat we er erg in hebben en daarbij is ons referentiekader van grote invloed.
Als we met mensen in contact willen komen over spannende onderwerpen of zoals in mijn geval een weekend weg willen, helpt het om elkaars perspectief te verkennen; ook als je zelf denkt de waarheid in pacht te hebben. Je bent zelf waarschijnlijk ook tamelijk selectief in welke informatie je tot je neemt. Het is dan goed te beseffen dat je ook een tunnelvisie hebt.
De waarde van ongeplande tijd
In deze periode van thuiswerken vormen we onze meningen met een of enkele huis-genoten. We ontmoeten weinig mensen en de tijd om naar andermans beweegredenen te luisteren is vaak maar kort. De afstand tot elkaar, het gebrek aan contact, voedt onbegrip. Het maakt alleen maar duidelijk hoe vlot gesprekken mislopen en emotioneel geladen discussies kunnen ontsporen. De tekstberichten in de appgroep met mijn vrienden zijn daar het simpele voorbeeld van. Hoewel we niet dagelijks op kantoor of bij vrienden hoeven te komen, bewijst de lock-down wel hoe essentieel de ontmoetingen met anderen zijn voor ons werk en eigen leven.
Mijn advies: maak meer tijd voor gesprekken zonder druk of vastgezette gesprekspuntenlijst. Ongeplande tijd om elkaar weer te begrijpen en gewoon een afslagje te kunnen nemen dat niet op de agenda staat.
Auteur: Thijs Kraassenberg