SOM en Mutual Gains in onzekere (politieke) tijden
07 juli 2025
Van 19 tot 21 juni was het Consensus Building Institute (CBI) Global Network te gast bij ons voor diens jaarlijkse netwerkbijeenkomst. Tijdens deze dagen bespraken we met vakgenoten van over de hele wereld nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied van Strategic Stakeholder Engagement (SSE/SOM) en Mutual Gains onderhandelen.
Eén groot onderwerp waar we niet omheen konden waren de politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten. Ten eerste omdat het beleid van Trump directe consequenties had voor ons netwerk. Door de angst van een deel van de deelnemers voor het niet verkrijgen van een visa of het worden vastgehouden aan de grens werd de bijeenkomst verplaatst van Boston naar Zeist. We hebben daarom ook uitgebreid stilgestaan bij de vraag: wat kunnen we doen in tijden waar er steeds minder ruimte lijkt voor het nader tot elkaar komen? Onze conclusie: juist in deze tijd is de mutual gains methode nodig. De grote problemen kunnen simpelweg niet worden opgelost zonder samenwerking tussen partijen. We hebben ruimte nodig voor de moeilijke gesprekken. Maar met onze collega’s zagen we ook de uitdagingen:
Dit is maar één van de vele onderwerpen dat in de drie dagen aan bod kwam. Daarnaast hebben we stilgestaan bij het faciliteren van processen tussen (cultureel) dominante partijen en gemarginaliseerde groepen. We hebben ons verdiept in hoe je een permanente vorm van dialoog organiseert waarin gemeenschappen weer een gevoel van grip krijgen op de ontwikkelingen in hun omgeving. Ook hebben we gesproken over de verankering van omgevingsgericht werken en hoe je organisaties kan helpen dit vorm te geven.
Naast inspiratie en leren van elkaar was er ruimte voor verbinding, plezier, het vertellen van verhalen en natuurlijk het genieten van de rust en natuur van de Utrechtse Heuvelrug.
Auteur: Mart Scheepers
Eén groot onderwerp waar we niet omheen konden waren de politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten. Ten eerste omdat het beleid van Trump directe consequenties had voor ons netwerk. Door de angst van een deel van de deelnemers voor het niet verkrijgen van een visa of het worden vastgehouden aan de grens werd de bijeenkomst verplaatst van Boston naar Zeist. We hebben daarom ook uitgebreid stilgestaan bij de vraag: wat kunnen we doen in tijden waar er steeds minder ruimte lijkt voor het nader tot elkaar komen? Onze conclusie: juist in deze tijd is de mutual gains methode nodig. De grote problemen kunnen simpelweg niet worden opgelost zonder samenwerking tussen partijen. We hebben ruimte nodig voor de moeilijke gesprekken. Maar met onze collega’s zagen we ook de uitdagingen:
- Als procesfacilitator dien je je steeds weer af te vragen: is hier echt ruimte om te bouwen aan consensus? Of is het uiteindelijke doel van één van de partijen aan tafel het verslaan van je tegenstander en is dit proces een afleiding? Dit vraagt om goede contractering vooraf.
- Door polarisatie, mede vanuit de politiek aangewakkerd, is het komen tot een gedragen oplossing op het niveau van projecten of beleidsontwikkelingen moeilijker geworden. Er is meer tijd nodig voor partijen aan tafel om vertrouwen te bouwen met elkaar, voordat de inhoud besproken kan worden.
- Door sterke wisselingen in politieke koers, en het actief afzetten tegen voorgaande regeringen is het nog moeilijker om in ingewikkelde trajecten tot een gedragen oplossing te komen. Deze trajecten, die jaren duren, krijgen vaak te maken met meerdere regeringen (zeker in Nederland) waardoor de koers van ten minste één van de partijen aan tafel gedurende het traject sterk kan wijzigen. Dit vraagt dus ook innovatie aan ons democratische systeem waar we zoeken naar modernere en duurzame vormen van democratie. Hierin kan de Mutual Gains-visie een mooie rol spelen.
Dit is maar één van de vele onderwerpen dat in de drie dagen aan bod kwam. Daarnaast hebben we stilgestaan bij het faciliteren van processen tussen (cultureel) dominante partijen en gemarginaliseerde groepen. We hebben ons verdiept in hoe je een permanente vorm van dialoog organiseert waarin gemeenschappen weer een gevoel van grip krijgen op de ontwikkelingen in hun omgeving. Ook hebben we gesproken over de verankering van omgevingsgericht werken en hoe je organisaties kan helpen dit vorm te geven.
Naast inspiratie en leren van elkaar was er ruimte voor verbinding, plezier, het vertellen van verhalen en natuurlijk het genieten van de rust en natuur van de Utrechtse Heuvelrug.
Auteur: Mart Scheepers