Vertrouwen voor onder de kerstboom
14 december 2021
Ik ben nooit een heel groot fan geweest van speltheorie, een tak van wiskunde waarin individuele beslissingen centraal staan. Als student economie in Maastricht volgde ik er een verplicht vak in en ook in Princeton kwam ik er 15 jaar later mee in aanraking. Toen vrijwillig, in een van mijn vakken over onderhandelen.
In dat laatste vak beleefde ik vooral veel plezier aan het moment dat via een onderhandelingsspel duidelijk werd dat mensen zich toch anders gedragen dan rationeel-wiskundige modellen voorspellen. Tijdens een onderhandelingsspel bleek dat het ons was gelukt om samen met het andere team vertrouwen op te bouwen en voor beide partijen veel winst te boeken. Ondanks het feit dat de speltheorie hel en verdoemenis had voorspeld.
Toch maken we bij de SOM Academie ook dankbaar gebruik van speltheorie. Zo spelen we zowel online als op locatie ons X/Y spel. Zelden halen spelers de maximale score voor zichzelf of voor de groep als geheel; vaak eindigen spelers met een verlies van miljoenen. Een leerzame, leuke en dus dankbare oefening die de complexe dagelijkse wereld versimpelt tussen twee elementaire keuzes: samenwerkenof tegenwerken. Met dank aan het oorspronkelijke Prisoner’s Dilemma van Princeton wiskundige Albert Tucker in de jaren 50 van de vorige eeuw.
Zes maanden geleden wezen mijn collega’s Robin Schram en Mart Scheepers me op een online versie die vele malen uitgebreider is dan onze korte spelvorm met X en Y. De Canadese spelontwerper Nicky Case ontwierp een paar jaar geleden
The Evolution of Trust. Het is een online ervaring die laag voor laag meerdere inzichten uit de speltheorie met elkaar combineert tot een zeer realistisch en toegankelijk inzicht in hoe maatschappelijk vertrouwen eigenlijk werkt. Het speelt zich af in een setting van meerdere partijen, veel realistischer dus dan het klassieke 1 tegen 1 van het oorspronkelijke Prisoner’s Dilemma. Prachtig vormgegeven laat het spel van Case overtuigend zien hoe vertrouwen kan eroderen en verdwijnen, of kan evolueren tot een constructief samenspel van partijen, de maatschappij zoals we haar graag zien.
We gebruikten de versie van Nicky Case voor het eerst in een training voor diplomaten uit Europa en Azië. Het mooie is: je kan het zelf in je eigen tijd online spelen “tegen” het programma dat Case schreef. In 30 minuten word je meegenomen in fundamentele inzichten:
De rode lijn gaat over het vraagstuk of we samen vastzitten in een systeem (en ons daarnaar gedragen) of dat we dat systeem juist bepalen door ons gedrag. De paradox (spoiler alert!) is dat beide tegelijkertijd waar zijn.
Of zoals Nicky Case het omschrijft:
In the short run, the game defines the players. But in the long run, it's us players who define the game.
Wat Case geweldig doet is dat ze inzichten laat ervaren voordat ze rationeel te duiden zijn. En daardoor leer je meer en blijft het beter hangen. Dat is nog eens serious gaming; spelenderwijs ontdekken hoe vertrouwen werkt en evolueert. Toegankelijk voor iedereen en onttrokken uit wiskundige formules waar ik een aantal jaar geleden nog zo sceptisch over was…
De evolutie van vertrouwen. Dat is nog eens een mooi cadeau voor onder de kerstboom. Als iedereen het (gratis) spel van Nicky Case aan twee anderen cadeau zou doen, een R-getal van 2 zeg maar, dan kunnen we heel veel meer samenspel tegemoetzien in 2022.
PS: je vindt The Evolution of Trust hier. Deze en andere spelvormen van Nicky Case zijn gratis toegankelijk en vrij te gebruiken. Wel kun je het werk ondersteunen met een donatie.
Auteur: Stefan Szepesi
In dat laatste vak beleefde ik vooral veel plezier aan het moment dat via een onderhandelingsspel duidelijk werd dat mensen zich toch anders gedragen dan rationeel-wiskundige modellen voorspellen. Tijdens een onderhandelingsspel bleek dat het ons was gelukt om samen met het andere team vertrouwen op te bouwen en voor beide partijen veel winst te boeken. Ondanks het feit dat de speltheorie hel en verdoemenis had voorspeld.
Toch maken we bij de SOM Academie ook dankbaar gebruik van speltheorie. Zo spelen we zowel online als op locatie ons X/Y spel. Zelden halen spelers de maximale score voor zichzelf of voor de groep als geheel; vaak eindigen spelers met een verlies van miljoenen. Een leerzame, leuke en dus dankbare oefening die de complexe dagelijkse wereld versimpelt tussen twee elementaire keuzes: samenwerkenof tegenwerken. Met dank aan het oorspronkelijke Prisoner’s Dilemma van Princeton wiskundige Albert Tucker in de jaren 50 van de vorige eeuw.
Zes maanden geleden wezen mijn collega’s Robin Schram en Mart Scheepers me op een online versie die vele malen uitgebreider is dan onze korte spelvorm met X en Y. De Canadese spelontwerper Nicky Case ontwierp een paar jaar geleden
The Evolution of Trust. Het is een online ervaring die laag voor laag meerdere inzichten uit de speltheorie met elkaar combineert tot een zeer realistisch en toegankelijk inzicht in hoe maatschappelijk vertrouwen eigenlijk werkt. Het speelt zich af in een setting van meerdere partijen, veel realistischer dus dan het klassieke 1 tegen 1 van het oorspronkelijke Prisoner’s Dilemma. Prachtig vormgegeven laat het spel van Case overtuigend zien hoe vertrouwen kan eroderen en verdwijnen, of kan evolueren tot een constructief samenspel van partijen, de maatschappij zoals we haar graag zien.
We gebruikten de versie van Nicky Case voor het eerst in een training voor diplomaten uit Europa en Azië. Het mooie is: je kan het zelf in je eigen tijd online spelen “tegen” het programma dat Case schreef. In 30 minuten word je meegenomen in fundamentele inzichten:
- welke strategie werkt het beste tegen welk type andere spelers en in welke samenstelling van naïeve, gemene, berekenende of chaotische medespelers?
- wat is de rol van weinig of veel (mis)communicatie?
- wat gebeurt er als de beloning voor samenwerken naar beneden of juist omhoog gaat?
- hoeveel rondes heb je nodig om andere partijen te prikkelen constructief gedrag te vertonen?
De rode lijn gaat over het vraagstuk of we samen vastzitten in een systeem (en ons daarnaar gedragen) of dat we dat systeem juist bepalen door ons gedrag. De paradox (spoiler alert!) is dat beide tegelijkertijd waar zijn.
Of zoals Nicky Case het omschrijft:
In the short run, the game defines the players. But in the long run, it's us players who define the game.
Wat Case geweldig doet is dat ze inzichten laat ervaren voordat ze rationeel te duiden zijn. En daardoor leer je meer en blijft het beter hangen. Dat is nog eens serious gaming; spelenderwijs ontdekken hoe vertrouwen werkt en evolueert. Toegankelijk voor iedereen en onttrokken uit wiskundige formules waar ik een aantal jaar geleden nog zo sceptisch over was…
De evolutie van vertrouwen. Dat is nog eens een mooi cadeau voor onder de kerstboom. Als iedereen het (gratis) spel van Nicky Case aan twee anderen cadeau zou doen, een R-getal van 2 zeg maar, dan kunnen we heel veel meer samenspel tegemoetzien in 2022.
PS: je vindt The Evolution of Trust hier. Deze en andere spelvormen van Nicky Case zijn gratis toegankelijk en vrij te gebruiken. Wel kun je het werk ondersteunen met een donatie.
Auteur: Stefan Szepesi